Γράφει η Όλγα Νεράντζη

Τι πρέπει να προσέξει κανείς πριν γίνει μέτοχος σε μια εταιρεία

Η πρόταση να μπεις ως μέτοχος σε μια εταιρεία ακούγεται δελεαστική: συμμετοχή στα κέρδη, επιρροή στις αποφάσεις, πιθανή αύξηση της προσωπικής περιουσίας. Ωστόσο, πίσω από τα φανταχτερά νούμερα και τις χειραψίες, κρύβονται σημαντικοί κίνδυνοι που πρέπει να γνωρίζει όποιος σκέφτεται να επενδύσει.

Τι σημαίνει να είσαι μέτοχος

Ο μέτοχος δεν είναι απλώς ένας επενδυτής· είναι συνεργάτης με δικαιώματα και υποχρεώσεις. Όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό σου, τόσο περισσότερος έλεγχος και μεγαλύτερη ευθύνη έρχεται μαζί.

• Μικρό ποσοστό (π.χ. 10%): περιορισμένος έλεγχος, μικρότερη ευθύνη, αλλά και μικρότερη δυνατότητα επιρροής.

• Μεγάλο ποσοστό (π.χ. 40%): σημαντική δύναμη και λόγος στις αποφάσεις, αλλά και μεγαλύτερη έκθεση σε ρίσκο και υποχρεώσεις.

Ο μέτοχος έχει δικαίωμα να γνωρίζει την οικονομική κατάσταση της εταιρείας, να συμμετέχει σε σημαντικές αποφάσεις και να έχει εικόνα για το προσωπικό και τους εξωτερικούς συνεργάτες (λογιστές, προμηθευτές, κλπ).

Τα θετικά του να γίνεις μέτοχος

• Συμμετοχή στα κέρδη: μερίσματα και αύξηση της αξίας της εταιρείας.

• Επιρροή στις στρατηγικές αποφάσεις: ιδιαίτερα αν το ποσοστό σου είναι σημαντικό.

• Δυνατότητα να προσθέσεις αξία: μέσω δεξιοτήτων, δικτύου επαφών ή ιδεών.

• Μακροπρόθεσμη επένδυση: η σωστή εταιρεία μπορεί να πολλαπλασιάσει την επένδυσή σου.

Οι κίνδυνοι

Υπάρχουν πολλοί επιχειρηματίες που αναζητούν κεφάλαιο από κάποιο " θύμα" χωρίς να έχουν πραγματικό σκοπό σοβαρής συνεργασίας. Ο νέος μέτοχος δηλαδή να μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για να καλύψει τα έξοδα της εταιρείας, χωρίς να έχει λόγο στις αποφάσεις ή στα κέρδη.

Πριν δεχτείς πρόταση, πρέπει να:

1. Μάθεις για τυχόν ζημιές και κέρδη: έλεγξε ισολογισμούς, οικονομικές καταστάσεις, οφειλές.

2. Συμβουλευτείς ειδικούς: ένας δικός σου λογιστής ή δικηγόρος μπορεί να σε προστατέψει από παγίδες.

3. Κλείσεις συμφωνία με επίσημο συμβόλαιο: τα "ναι" και οι χειραψίες δεν αρκούν. Όλα πρέπει να γραφτούν και να ρυθμιστούν νομικά.

4. Έλεγξε όλα τα έξοδα και συνεργάτες: προμηθευτές, λογιστές, εξωτερικούς συνεργάτες, ώστε να έχεις πλήρη εικόνα.

5. Γνωρίσεις το προσωπικό: πρέπει να δείχνει σεβασμό στον νέο μέτοχο ανεξαρτήτως ποσοστού, γιατί διαφορετικά μπορεί να σε θέλουν μόνο για το κεφάλαιο.

Στρατηγικές πριν δεχτείς πρόταση

• Due diligence: τσεκάρεις οικονομικά, συμβόλαια, τυχόν υποχρεώσεις.

• Σαφής συμφωνία μετόχων: τι γίνεται αν θέλεις να φύγεις; Ποια τα δικαιώματα ψήφου;

• Κατανόηση ρόλου: θα είσαι ενεργός μέτοχος ή passive επενδυτής;

• Αξιολόγηση ηθικής της εταιρείας: δείχνουν σοβαρότητα και σεβασμό στους μετόχους;

Ποσοστά συμμετοχής και σημασία τους

• Μικρό ποσοστό (5–15%): χαμηλός κίνδυνος, περιορισμένος έλεγχος.

• Μεσαίο ποσοστό (20–30%): κάποια επιρροή στις αποφάσεις, αλλά όχι πλήρης έλεγχος.

• Μεγάλο ποσοστό (40%+): σημαντική δύναμη, αλλά απαιτεί εμπιστοσύνη στους υπόλοιπους μετόχους και υψηλή δέσμευση.

Αν μια εταιρεία θέλει μόνο το κεφάλαιό σου, χωρίς να σου δίνει πραγματικό λόγο στις αποφάσεις ή συμμετοχή στη στρατηγική, τότε βρίσκεσαι σε πολύ ευάλωτη θέση. Κάτι τέτοιο σημαίνει:

1. Χρησιμοποιούν μόνο τα χρήματά σου

   • Εσύ βάζεις το κεφάλαιο, αυτοί το διαχειρίζονται.

   • Δεν έχεις πραγματική επιρροή, και το ρίσκο είναι όλο δικό σου.

2. Χαμηλός ή μηδενικός σεβασμός από προσωπικό και συνεργάτες

   • Αν το ποσοστό σου είναι μικρό, μπορεί να σε βλέπουν μόνο ως "προμηθευτή χρημάτων" και όχι σαν μέλος της ομάδας.

3. Κίνδυνος απώλειας χρημάτων

   • Αν η εταιρεία δεν πάει καλά ή αν οι άλλοι μέτοχοι δεν είναι σοβαροί, μπορεί να χάσεις όλη την επένδυση.

4. Μη διαφάνεια

• Δεν θα σου δώσουν πλήρη εικόνα για τα έξοδα, τους προμηθευτές ή τις συμφωνίες τους.

Όταν ένας νέος μέτοχος μπαίνει σε μια εταιρεία με κεφάλαιο, ο σκοπός θα έπρεπε να είναι η ενίσχυση της εταιρείας για ανάπτυξη και κερδοφορία. Στην πραγματικότητα όμως, συχνά τα χρήματα χρησιμοποιούνται για την κάλυψη απλήρωτου προσωπικού, προσωπικών ζημιών άλλων μετόχων ή άλλων υποχρεώσεων της εταιρείας, χωρίς να υπάρχει διαφάνεια. Ο νέος μέτοχος βρίσκεται έτσι εκτεθειμένος, γιατί η επένδυσή του δεν πηγαίνει εκεί που νόμιζε, ενώ το ποσοστό συμμετοχής του μπορεί να μην του δίνει ουσιαστικό λόγο στις αποφάσεις.

Γι' αυτό είναι κρίσιμο ο νέος μέτοχος να απαιτεί πλήρη ενημέρωση και έλεγχο πριν επενδύσει. Πρέπει να γνωρίζει όλα τα έξοδα, τις υποχρεώσεις, τους μισθούς και τις τυχόν οφειλές της εταιρείας, ώστε να διασφαλίσει ότι τα χρήματά του θα χρησιμοποιηθούν για πραγματική ανάπτυξη και όχι για την κάλυψη προβλημάτων άλλων. Η προστασία του πρέπει να διασφαλίζεται με επίσημο συμβόλαιο που ορίζει πού και πώς θα χρησιμοποιηθεί το κεφάλαιο και ποια είναι τα δικαιώματά του.

Συμπέρασμα

Η πρόταση να μπεις σε μια εταιρεία ως μέτοχος μπορεί να είναι ευκαιρία ή παγίδα. Ο νέος μέτοχος πρέπει να είναι προετοιμασμένος, να γνωρίζει τους κινδύνους και να διασφαλίζει τα δικαιώματά του μέσω επίσημων συμβολαίων και διαφανούς συνεργασίας. Η γνώση, η προετοιμασία και η σωστή επιλογή συνεργατών είναι πιο σημαντικά από το ίδιο το ποσοστό συμμετοχής.

Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση, αντιγραφή, αναπαραγωγή ή διανομή του περιεχομένου χωρίς προηγούμενη έγγραφη άδεια από τη MEDIA LIFE και χωρίς κατάλληλη αναφορά στην πηγή. Η παραβίαση των ανωτέρω διώκεται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις περί πνευματικών δικαιωμάτων.»